| Wacław Przeździecki (1883-1964; generał brygady) - w latach 1904-1906 uczył się w szkole wojskowej w Kazaniu, po jej ukończeniu w stopniu podporucznika otrzymał przydział do 260 pułku piechoty w Batumi, jako adiutant przy batalionie szkoły podoficerskiej. W 1913 awansował na kapitana. W czasie I wojny światowej dowodził kompanią, a następnie batalionem. Po ciężkim ranieniu w Prusach został uznany za niezdolnego do służby liniowej i zwolniony z armii. Od maja 1915 przebywał w Warszawie, gdzie pracował w komisji wojskowej. Po rewolucji lutowej działał w różnych polskich organizacjach w Rosji, m.in. W I Korpusie Polskim. Od 1918 ponownie w Warszawie. Pełnił różne funkcje w Wojsku Polskim, brał udział w wojnie polsko-sowieckiej 1920 jako dowódca 12 Dywizji Piechoty. W latach 1921-1922 był słuchaczem I Kursu Doszkolenia Wyższej Szkoły Wojennej w Warszawie. Poukończeniu kursu i uzyskaniu "pełnych kwalifikacji do pełnienia służby na stanowiskach Sztabu Generalnego", otrzymał przydział do Inspektoratu Armii Nr 2 na stanowisko I oficera sztabu. W 1926 objął dowództwo 21 Dywizji Piechoty Górskiej w Bielsku-Białej, rok później awansował do stopnia generała brygady. Po przejściu w 1936 w stan spoczynku zamieszkał w Natolinie. Podczas kampanii wrześniowej ochotniczo organizował formacje rezerwowe. Był dowódcą obrony Grodna przed nacierającą Armią Czerwoną. 23 września 1939 wydał podległym sobie oddziałom rozkaz przekroczenia granicy litewskiej. Przekroczył granicę Litwy i został tam internowany. W 1940 został wywieziony przez NKWD i umieszczony w obozie kozielskim. Po aresztowaniu go na rozkaz Berii został przewieziony do Moskwy i osadzony w więzieniu na Łubiance. Otrzymał propozycję podjęcia się utworzeniapolskiej armii u boku Armii Czerwonej. Po uwarunkowaniu przyjęcia propozycji od uzyskania zgody rządu polskiego rozmowy przerwano, a generała przewieziono do Griazowca. Po tzw. Amnestii zwolniony, w latach 1942-1947 przebywał w Palestynie. Postrzegany jako piłsudczyk nie uzyskał, pomimo kilkakrotnych próśb, zgody na przyjęcie do służby wojskowej. Odznaczony m.in VM, KW, KN |
| 1.Życiorys, odpisy listów, ankieta, 1942-1960;
2. Notatki, listy, raport, sprawozdania z działań wojennych z 1939 (szkice sytuacyjne), 1942-1946;
3. Wspomnienia z internowania na litwie, raporty, 1941;
4. Wyciągi z pamiętników, odpisy z listów, listy imienne oficerów, raporty z obozów radzieckich, meldunki;
5. Notatki, odpisy listów, opracowania, sprawozdania, protokoły, przemówienia, 1941-1954; |
