Katalog zbiorów archiwalnych Instytutu Józefa Piłsudskiego w Londynie

Zespół nr 190: Archiwum Władysława Żeleńskiego

Daty skrajne
Opis zespołu
Władysław Żeleński (1903 - 2006) – polski prawnik, historyk i publicysta, mieszkający we Francji od zakończenia II wojny światowej. Syn Stanisława Gabriela Żeleńskiego (brata Tadeusza Boya-Żeleńskiego) i Izabelli z Madeyskich. Wnuk kompozytora Władysława Żeleńskiego. Początkowo mieszkał w Krakowie, potem studiował na Wydziale Prawa Uniwersytetu Warszawskiego w Warszawie. Przed II wojną światową był prokuratorem w warszawskim Sądzie Okręgowym. W 1935 r. był współoskarżycielem w procesie o zabójstwo ministra spraw wewnętrznych II Rzeczypospolitej płk. BronisławaPierackiego. Od września 1939 r. podchorąży w Armii Polskiej we Francji. W 1940 r.walczył w Lotaryngii i Wogezach. Awansował do stopnia porucznika, internowany w Szwajcarii. Po zakończeniu wojny zamieszkał w Paryżu. Działał społecznie, wraz z żoną, Marią Adelą Żeleńską z d. Bohomolec (1897-1997, m.in. tłumaczką literatury polskiej na j. francuski) w Towarzystwie Opieki nad Polskimi Zabytkami i Grobami Historycznymi we Francji, dzięki niemu odrestaurowano wiele grobów na różnych cmentarzach francuskich (zwłaszcza w Montmorency). Był także działaczem Stowarzyszenia polskich Kombatantów. Wieloletni współpracownik paryskiej "Kultury" i wydawanych przez Jerzego Giedroycia Zeszytów Historycznych. W latach 70. opublikował szereg artykułów w londyńskich "Wiadomościach" na temat mordu profesorów lwowskich (w tym Tadeusza Boya Żeleńskiego). Ponadto po wojnie badał sprawę kulisów morderstwa ministra Pierackiego i stosunków polsko-ukraińskich oraz przed i podczas wojny.
Opis zawartości zespołu
1. Artykuły, wycinki prasowe i wypisy z artykułów, fragmenty książek dot. stosunków polsko-ukraińsko-niemiecko-sowieckich; 2. Przemówienie w procesie o zabójstwo min. Pierackiego w Sądzie Okregowym w Warszawie - Władysława Żeleńskiego. 3 Korespondencja w sprawie stosunków polsko-ukraińskichsprzed i podczas wojny z: Stefanem Lubomirskim; 4. Kazimierzem Billewiczem (przedwojennym naczelnikiem wydziału śledczego województwa lwowskiego a później województwa krakowskiego), 5. przedwojennym wiceminitrem spraw wewnętrznych oraz powojennym premierem rządu na ichodźctwie - MikołajemDolanowskim, 6. Wacławem Żyborowskim - przedwojennym Dyrektorem Departamentu Politycznego MSW, 7. pułkownikiem Stefanem Mayerem, 8. pułkownikiem Kazimierzem Irankiem Osmeckim, 9. Kazimerzem Ostrowskim, adwokatem krakowskim; Ukraińcami na emigracji, działaczami ukraińskimi sprzed i podczas wojny: 10. Mykołą Klymshynem, 11. dr Bilinskym
Repozytorium (miejsce przechowywania)
Instytut Piłsudskiego w Londynie.
Nr Tytuł jednostki archiwalnej Daty skrajne Języki